Türkiye’de son yıllarda işletme yönetimi alanında peşi sıra pek çok kitap yayınlanıyor. Bugünkü yazımda size Yönetim Kurulları hakkında kitap serisi yayınlayan Sait Gözüm ve kitaplarından bahsetmek istiyorum.
Her alanda olduğu gibi, ülkemizde yönetim kitapları alanında da olgunlaşma son yıllarda hız kazandı. Küresel eğilimleri takip ederek yönetim vizyonunu, ülke gerçeklerini göz önüne alarak uygulamaları ve yasal yapıyı sistematik bir şekilde anlatan kaynak kitapları bulmak kolay olmuyor. Sait Gözüm, 27 yıllık küresel şirketlerdeki yöneticilik, ardından da danışmanlık ve Yönetim Kurulu üyeliği tecrübesini, peşi sıra yayınladığı Yönetim Kurulu serisi kitaplarında akıcı bir dil ile okuyucularıyla paylaşmış.
Serideki kitaplar: Yönetim Kurulu Üyesinin El Kitabı, Yönetim Kurulu Başkanının El Kitabı, YK üyeleri için Finans ve YK Üyeleri için Hukuki ve Cezai Sorumluluklar seri içinde yer alan 4 kitap. Sanırım devamı da gelecek. Her ne kadar teknik bir konu olmasına rağmen, akış o kadar basit ve canlı hazırlanmış ki kitabı kolayca okuyup, sorularınıza cevap bulabiliyorsunuz. Aynı zamanda bu kitaplar, kurumlarda Yönetim ve İcra kurulunda yer alan profesyonellerin ihtiyaçları için her an faydalanabilecekleri, sürekli kullanabilecekleri bir kaynak niteliğinde.
Geçen hafta Sait bey ile ASO Soru-Yorum’un bu ayki yazar konuğu olarak bir araya geldik. Ele aldığımız ‘Yönetim Kurulu Başkanının El Kitabı’nın içeriğinden yola çıksak da; Yönetim Kurulları hakkında, uygulamadaki tartışmalı pek çok konuda, sorularıma cevap bulma şansım oldu. Ayrıca Yönetim Kurullarında bağımsız kadın üye temsiline de özel bir bölüm ayırdık. Kurumsal yaşamda İcra Kurulunda bir profesyonel olarak eğer Yönetim kurulu üyeliğini kariyer yolunuzda bir alternatif olarak görüyorsanız;
-Bu röportajda size hitap edecek çok nokta olduğunu göreceksiniz.
-Ayrıca kitapların , yönetimde pek çok alanda başvurabileceğiniz pratik bir kaynak olduğunu da hatırlatalım.
Şimdi röportajımıza dönelim;
ASO : Sait bey öncelikle bize Yönetim Kurulu ve İcra Kurulu ilişkisini anlatabilir misiniz?
Sait Gözüm: Bir şirket 3 paydaştan oluşur; ilki işletme sahibidir, ikincisi bu işletmenin yönetilmesi için işe alınan yöneticiler, son ayakta ise , yöneticileri şirketi ve mal varlığını iyi yönetip yönetmediği konusunda, kontrol mekanizması görevi olan yönetim kurulu vardır. Bu felsefeye göre Yönetim kurulunda icranın yani profesyonel yöneticinin yeri yoktur. Yönetim Kurulunu bağımsız, mal sahibini temsil eden, şirketin çıkarını koruyan, gözlemleyen kişiler olması beklenir. Yani Yönetim Kurulu gözlem ve kontrol, yöneticiler ise icradan sorumludur; fakat uygulamada sınırlar bu kadar net çizili değil.
ASO: Bir Yönetim kurulu ajandası nasıl hazırlanır?
Sait Gözüm: Yönetim Kurulunda gündemin 1. ve 2. maddesi üyelerin odaklanması için en önemli, kritik maddeler olmalıdır. Rutin, bilinen onay gereken diğer konular ise daha sonraki maddeler olabilir. RED flag dediğimiz kritik konular; Sendika, medya krizleri, itibar yönetiminde oluşan bir problem, işten çıkarma vb. mutlaka Yönetim Kurulunda öncelikle ele alınmalıdır. Yönetim kurulunda alışagelenin aksine finansallara kısa bakılmalıdır. 15 dakikalık bir CFO sunumu yeterlidir. Yönetim Kurulu gündeminde, daha çok şirketi ileriye götürecek; rekabet, risk, teknolojik gelişmeler, dünya ve Türkiye ekonomisi, AR&GE ve Yatırım bütçeleri, İnsan Kaynakları, Yedekleme Planları, rakipler, bütçe, CEO’nun ardılını belirleme, Siber tehlikeler, dijitalleşme gibi stratejik konular olmalıdır.
ASO : Yönetim Kurulu ajandasına baktığımızda pek çok maddenin İnsan kaynakları ile ilgili olduğunu görüyoruz. Oysa ki Yönetim kurulunda İnsan kaynaklarının fonksiyon ve İcracı yönetici olarak etkisi o kadar da stratejik algılanmıyor. Neden?
Sait Gözüm: Bu konuda İnsan Kaynakları liderleri kendileri için bir özeleştiri yapmalılar. Bir İnsan Kaynakları yöneticisi de en az CFO, COO, CEO ya da iş süreçlerine hâkim olmalıdır. Bir İnsan kaynakları liderinin en yakın dostu CFO olmalıdır ki iş akışları ve finansallar konusunda gidişatı takip edebilsin. Öncelikle İnsan kaynakları yöneticileri kendi konfor alanının dışına çıkmaları gerekiyor.
ASO: İyi bir Yönetim Kurulu üyesinin özellikleri nedir?
Sait Gözüm: İşletmenin faaliyet gösterdiği sektörde üyenin, bir uzmanlığı olması gerekiyor. Onun dışında bu işi ciddiyetle yapacak zamana ve motivasyona sahip olması lazım.
ASO: Bağımsız Yönetim Kurulu üyesi nasıl olunur?
Sait Gözüm: Öncelikle kendi iş ağınızdakilerin bu işi istediğinizi ve aday olduğunuzu bilmesi lazım. İş ağınızı etkin bir şekilde ne yaptığınızdan ne yapmak istediğinizden haberdar edin. Kuvvetli bir referans bu iş için önemli. En görünür alan Linkedin. Alanında uzman, bir bilen olarak görünür olmak için Linkedin’i etkin kullanmak gerekiyor. Mesela Yönetim Kurulu üyeliği konusunda uzmanlık konunuzu, bu konuyla da bağlayarak sürekli yazın, bilgiler paylaşın.
ASO: Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu ile nasıl bir iş birliği ve çalışma temposu oluşturmalı?
Sait Gözüm: Yönetim Kurulunda işleyişte en önemli rol komitelere aittir. Yönetim Kurulu bir konuda daha fazla bilgi için komiteye görev verir. Komite toplanıp, ilgili konuyu araştırır ve bir sonraki YK toplantısında sonuçları sunar ve karara bağlar. Aslında icra üyeleri ile ilişkiyi yürüten bir anlamda komitelerdir. İyi bir YK başkanı 2-3 haftada bir YK üyeleri ile en azından telefon ile iletişime geçmeli ve bağlantıları güçlü tutmalıdır.
ASO: Yıllardır Yönetim kurulunda daha fazla bağımsız kadın Yönetim Kurulu üyesi seçilmesi konusunda sivil inisiyatifler çalışıyor ama rakamlar bir sonuç elde edilmediğini gösteriyor. Avrupa’da kota uygulamaları etkili sonuçlar getiriyor. Türkiye’de ise bu konu tartışma aşamasında. Neden kadınlar seçilmiyor? Ne yapmalıyız?
Sait Gözüm: İş yaşamında ve Yönetim Kurulunda kadın sayısının artması önemli bir mesele. Kadınların daha görünür olup, planlı bir kariyer yolunun açılması için; iş fırsatlarının, kurumlar tarafından planlı bir şekilde yapılması gerekiyor. Yönetim Kurulunda daha fazla kadın temsili; yönetim kurulu üyeleri, CEO ve üst yönetimin sorumluluğunda bir konu olması gerekiyor.
Diğer yandan şirketlerde yasal süreçlerde düzenlemeler, halka açılma ile birlikte şeffaflık kriteri önemli sorumluluklar getiriyor. Mesela web sitesi ve bilgilerin şeffaf olarak yayınlama zorunluluğu pek çok değişimi de beraberinde getiriyor. Bu tip regülasyonlar ile profesyonellik ve buna bağlı olarak kadın temsilinin artacağına inanıyorum.
Özetlemek gerekirse, biz kadınlar eğer profesyonel yaşamdaki kariyerimize, bağımsız yönetim kurulu üyeliğini de dahil etmek istiyorsak; Sait beyin de vurguladığı gibi tabi ki kurumsallaşma ve profesyonel anlayış önemli. Fakat, bir o kadar önemli olan biz bu konuyla ne kadar ilgileniyoruz ne kadar yetkiniz, bir aday olma yolunda neler yapacağımızı biliyor muyuz, bunları değerlendirmenin vakti geldi. Konuyla ilgili farkındalığımızı arttırmak ve buna bağlı gelişim planımızı yapmak istiyorsak, Sait Gözüm’ün Yönetim Kurulu serisi kitapları gelişim planımızın önemli bir desteği olacak.
Not: Bu röportaj Humanist Yazarlar Ajansının desteği ile yapılmıştır.