Yıllardır yetenek yönetimi, çeşitlilik ve kapsayıcılık alanında çalışırken sıkça karşılaştığım temel bir çatışma var:
Kurumlar eşit fırsatlar mı sunmalı, yoksa etkin sonuçlar mı hedeflemeli?
Bu sorunun tek bir doğru cevabı yok. Ancak Amerikalı düşünür Thomas Sowell’in “geleneksel adalet” ve “kozmik adalet” ayrımı, bu soruya farklı bir perspektiften yaklaşmamı sağladı.
Adaletin İki Yüzü: Kurallar mı, Sonuçlar mı?
Sowell’in tanımına göre:
-
Geleneksel adalet, herkese aynı kuralların uygulanmasını savunur.
-
Kozmik adalet ise bireylerin farklı yaşam koşullarını ve sonuçlarını eşitlemeyi amaçlar.
Bu ayrım, DEI (Diversity, Equity and Inclusion) yani çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık alanında çalışan bizler için oldukça tanıdık:
Standartları mı koruyacağız, yoksa dezavantajlı gruplar için bu standartları yeniden mi şekillendireceğiz?
Yüksek Beklentilerle Gerçek Destek Sunmak
Sowell’in Harlem’deki çocukluk hikayesi çok çarpıcı: Öğretmenleri, onun için standartları düşürmemiş. Tam tersine, yüksek beklentileri koruyarak gerçek dünyaya hazırlanmasını sağlamışlar.
Bu örnek bize önemli bir mesaj veriyor:
Kapsayıcılık, beklentileri düşürmek değil; destek sistemlerini güçlendirmekle ilgilidir.
Başarıya giden yolda:
-
Mentorluk,
-
Eğitim fırsatları,
-
Kariyer gelişim kaynakları
gibi mekanizmalar büyük rol oynar.
İnsanları Sayılarla Sınırlamayalım
Kurumlarda sıkça “üst performans gösterenler” ya da “az temsil edilen gruplar” gibi etiketlerle çalışıyoruz.
Ancak bu sınıflandırmalar, bireylerin kendi gelişim yolculuklarını görünmez kılabiliyor.
Sowell’in vurguladığı gibi:
Toplumda büyük bir sosyal ve ekonomik hareketlilik var.
Bu nedenle, insanları sabit istatistiklerle değil, gelişen potansiyelleriyle değerlendirmeliyiz.
Üç Adımlı Denge Yaklaşımı: Liyakat ve Kapsayıcılığı Birleştirmek
Günümüz iş dünyasında etkili olan ve benim de danışmanlık süreçlerimde önerdiğim üçlü yaklaşım şöyle:
1. Fırsat ve Destek Birlikte Sunulmalı
Standartları koruyun, ama herkesin bu hedeflere ulaşabilmesi için kaynak ve rehberlik sağlayın.
2. Temsiliyet Verilerini İzleyin, Bireysel Hareketliliği Kutlayın
Verileri izleyin ama onları yorumlarken bireysel gelişim hikayelerini unutmayın.
3. Farklılıkları Değerli Kılın, Çıtayı Düşürmeden
Farklı bakış açıları kurumlara değer katar. Ama mükemmellik ve liyakat, herkes için geçerli beklentiler olmalıdır.
Üçüncü Bir Yol Mümkün: Liyakatle Kapsayıcılığı Birleştirmek
Eşit fırsat ve eşit sonuç arasındaki dengeyi kurmak kolay değil.
Ancak çözüm, bu ikilemde seçim yapmak değil; her ikisini de onurlandıran bir üçüncü yol bulmak olabilir.
➡️ Liyakati koruyarak kapsayıcı olmak
➡️ Bireysel çabayı teşvik ederken sistemsel engelleri tanımak
Gerçek dönüşüm, beklentileri düşürmekten değil, destek sistemleri kurmaktan geçiyor.
Sizin Kurumunuzda Durum Nasıl?
Siz bu dengeyi nasıl kuruyorsunuz?
Kurumlarınızda liyakat ile kapsayıcılığı nasıl bir arada yürütüyorsunuz?
💬 Deneyimlerinizi ve görüşlerinizi yorumlarda paylaşmanızı çok isterim.
Ayrıca bloga konu olan videoyu da paylaşıyorum
#Çeşitlilik #Kapsayıcılık #Liyakat #YetenekYönetimi #İşyeriAdaleti #ToplumsalCinsiyetEşitliği #KariyerGelişimi #İKStratejileri